Halk Edebiyatı Dergisi İnternet Sitesi
Noel Baba ve Kapı Çalmak
Merhaba Halk Edebiyatı Dergisi’nin sevgili okurları. Yeni bir yıl kapımızı çalarken, 2025 yılının herkese ve ülkemiz için sağlık, mutluluk, barış, huzur dolu günler getirmesini dileyerek başlıyorum yazıma. Madem ki yeni yıl kapımızı çalıyor, Noel Baba efsanesinden bahsedelim biraz.
Şu günlerde herkes sevdiklerini mutlu etmenin peşine düşmüş. Kendince hediyeler alarak yeni yılı yeniliklerle karşılamanın kendisine ve çevresine iyi geleceğini düşünüyor. Alışveriş yerleri, sokaklar Noel Baba figürleriyle süslenmiş. Peki kimdir bu Noel Baba. Dünyamıza nereden girmiş acaba?
Kaynaklara göre, Noel Baba, Akdeniz’in kıyısında M.S. 300’de Patara’da dünyaya gelmiş. Zengin bir ailede büyüyen Nicholas, etrafına devamlı enerji yayan, herkes tarafından sevilen bir insanmış.. Babası öldükten sonra tüm mal varlığını yardım işlerinde harcamış.Nicholas, cömertliği ile pek çok diyardan duyulmuş ve böylece tanınır olmuş. Yaptığı iyiliklerle herkes tarafından sevilen Nicholas, bu nedenle zaman zaman çevre kentlere de ziyaretlere gitmiş, yardıma ihtiyacı olan herkesle ilgilenmiş.
Yaptığı gezintilerden birinde yolu Myra’ya düşmüş. Kilise o sırada, henüz yeni ölen piskoposlarının yerine alınacak kişi ile ilgili bir karar almış. Buna göre kilise kapısından giren ilk kişinin piskopos olması konusunda anlaşmışlar. Henüz daha kimse uyanmadan kapıdan giren kişi ise Nicholas olmuş. Böylece farklı bir şehirden gelen Nicholas’ın adı da artık Aziz Nicholas olmuş. Nicholas, hayatına dair pek az bilginin olduğu din adamlarından biridir, deniliyor. Kişiliği ve örnek teşkil eden insanlığı ile pek çok bölgeye namı yayılmış kişidir.
Yaşadığı döneminde Likya’nın en büyük liman kenti olan Patara’da zenginlik içinde yaşamış. Nicholas, papaz olduktan sonra şehirden ayrılarak gezintiler yapmaya başlamış. Her ne kadar karlı, kızaklı bir efsane haline gelse de Noel Baba’nın doğup büyüdüğü yer karlı bir ülke değil. Bunun yanında gezdiği ülkeler de çoğunlukla Akdeniz ülkeleriymiş.. Filistin ve Mısır’a seyahatler düzenlemiş, adına efsaneler, hikâyeler yazılmış.
Aziz Nicholas’ın ölüm günü net bir şekilde bilinmese de Hıristiyanlar tarafından 6 Aralık olarak kabul edilmekte. Hayatının tamamını sıcak ülkelerde geçiren Noel Baba, ren geyiklerinin ve karla kaplı bir ülkesinin olması görüntüleri tamamen efsane temelli imajlardır. Ölümünün arkasından pek çok efsaneye konu olan Aziz Nicholas, 1800’lü yıllardan sonra bugünkü imajını oluşturmaya başlamıştır. Yapılan çizimler, kıyafetler ve inanılan efsaneler doğrultusunda üzerinde çalışılmış bir kişi olarak tarihe kazınmış.
Noel Baba’nın, bugünkü halini karikatürist Thomas Nast’ın çizmiş. 1863 yılında Harper’s Weekly dergisinde ilk kez yayımlanan çizimlerinin ardından hafızalarda yer eden ve birden ünlenen Noel Baba, o günden itibaren bu çizimler ile anılmaktadır. Çizimlere ilham kaynağı olan ise şair Clement Clarke Moore’nin Aziz Nikola’nın Ziyareti ve Noel’den Önceki Geceydi isimli şiirleridir.
En çok sevilen ve son detayları barındıran çizimler ise Haddon Sundblum çizimleri olduğunu öğrendim.1931’de Coca Cola için hazırlanan çizimlerde şişman, beyaz sakallı, sevecen, kırmızı kıyafetli çizilen Noel Baba son halini bu çizimle almış.
Efsane olarak, gece yılbaşı ağacının altına hediye bırakması beklenir. Noel Baba, eve çatıdan gizlice girerek hediyesini bırakır ve döner. Yetişkinlerden çok çocukların inandığı bu efsane yeni yıla daha heyecan dolu girmeyi sağlamaktadır. Öncelikle Avrupa ülkeleri olmak üzere, pek çok ülkede ve Hristiyan dünyası tarafından bilinen Noel Baba, 20 ve 21. yüzyıllarda çok daha yaygın bir hal almıştır. Tüm dünyada kutlanan yılbaşında Noel Baba kostümleri giyen pek çok insan, farklı etkinliklerle çocuklara oyuncaklar dağıtmaktadır. Noel Baba uzun süre önce ölen bir din adamı olsa da bugün pek çok küçük çocuk, büyüyünceye kadar varlığına inanmaktadır. Bu nedenle her Noel gecesi dileklerini ve istedikleri hediyeleri beklemektedir.
Bu uzun bilgiden sonra, yeni yılda Noel Baba bizim kapımızı da çalar mı? Aslında sevdiklerimize aldığımız yeni yıl hediyeleri güzel başlangıçlar için gülümsetir yüzümüzü.
Geçen gün ben de torunumu mutlu etmek için Kadıköy’e gitmiştim. Cadde ve sokaklarda bir hareketlilik vardı. Sokağa taşan yeni yıl müziği (jingle bells), Noel Baba ve kar figürleri, süslemeler canlılık katmıştı.
Bal kızım, “Anneanne bana kitap ve çorap alma. Hep aynı şeyleri alıyorsun!” serzenişine karşılık, değişik bir hediye alma telaşındaydım. Oysa ki; daha önce adına imzalattığım Sunay Akın’ın “Kırdığımız Oyuncaklar” isimli kitabı hediye paketiyle yılbaşı gecesini bekliyordu. Sokakları dolaşırken kar küreli çok güzel bir kalemlik gördüm. Onu da diğeriyle birlikte veririrm artık. Amaç çocukları mutlu etmek değil mi?
Yeni yıl kapımızı çalarken, terör olaylarının sona ermesini, insanların yaşam gücünün yükselerek refaha ermelerini diliyorum. Böylece sokağa çıktığımızda, birbirine saygılı, güleryüzlü, yardımlaşma ve dayanışma içinde olan insanları görmek güzel olur. Öyleyse; geçmiş yılın yorgunluğunu üstümüzden atacağımız, kahkahaların birbirine karışacağı ama en önemlisi sevdiğimiz herkesin mutlu olacağı bir yıl olsun.
Kalın sağlıcakla.
Ayşe Gülten Kırıcı
30.12.2024
