Halk Edebiyatı Dergisi İnternet Sitesi
İyi Öykü Nasıl Yazılır?
Yiyeceğin, giyeceğin, evin, arabanın nasıl ki iyisini tercih ediliyorsa, yazının da iyisi makbuldür. Hatta en iyisi… Ne yersen o sundur, ne okursan da…
Değerli kalemaşılarım, öykü ya da diğer adıyla hikâye yazarken, çoğunlukla kendi başımızdan geçen olayları konu edinerek düz yazı halinde yazarız. Bu da bir tercihtir tabii ki, sonuçta bir emek ve gayret vardır. Ancak Edebiyatın aradığı haliyle Öykü/Hikâye yazmak çok daha başkadır. Hele de bunu bir edebiyat dergisinde yazıyorsanız daha da dikkat etmelisiniz. Burada çok detaya inmeden öz haliyle şunu söyleyebiliriz; bir öyküde işlenen olayı ‘anlatmak’ yerine ‘diyaloglar’ kullanarak okuyucuya ‘yaşatmak’ yaşatmak gerekir.
Başyapıt olabilecek bir iyi öykü yazmak için ise, Edebiyatın kuralında yazmakla ve titiz çalışmakla mümkündür. İlginç bir konu seçilerek, olayları örgüleyerek, dilbilgisine uyarak, kısa cümleler kurarak, arı-duru kelimelerle ve akıcı bir dille anlatılması gerekir. Yani önce bir ‘dert’ edineceksiniz, sonra o derdi en üst perdeden ‘izah’ edeceksiniz…
Üç bölümden oluşan Öykünün:
SERİM bölümü olan girişte; anlatılacak olan olayı çağrıştırıcı bir önsezi yapılmalıdır ve cümleler etkileyici olmalıdır.
Örnek vermek gerekirse; Okuyucuya duvarda asılı bir tüfek gösterilir.
DÜĞÜM bölümü olan gelişmede; olay örgüsü sağlam yapılmalı, zaman ve mekân olayların akışı ile bağlantılı olmalı, mümkün olduğunca karakterler konuşturulmalıdır. Bu bölümde olayların akışı okuyucuda merak uyandıracak şekilde devam ettirilmelidir.
Aynı örnekle devam edelim; duvardaki asılı olan o tüfek, yerinden iner ve birinin elinde dolaşmaya başlar.
ÇÖZÜM bölümü olan sonuçta; öyküde işlenen olay sonuca bağlanmalıdır. Yani öykü bitirilir.
Aynı örnekle; duvardan inen ve elde dolaşan silah bu bölümde patlar.
Diğer ipuçları ise şöyle sıralamak mümkündür;
Edebiyatta isim yapmış öyküler okunmalı, incelenmelidir.
Bir öyküde olayların gerçek değil gerçekçi olması önemlidir.
Olayları anlatmak değil, karakterleri konuşturarak onlar üzerinden aktarılıp okuyucuya yaşatılmalıdır.
Öyküde ne anlattığınızdan çok, neyi nasıl anlattığınız önemlidir.
Yazının girişi gizemli, gelişme bölümü merak uyandırıcı, sonuç vurucu olmalıdır.
Bilinen klişe cümlelerden kaçınılmalı, tasvirler dozunda yapılmalıdır.
Cümleler akıcı bir üslupta olmalı, kelimeler ağdalı değil özenle seçilerek inci gibi dizilmelidir.
Özellikle kelimeler seçilirken sıradan kelimeler değil, yaratıcı edebi kelimeler seçilmelidir.
Yazdığınız öykü bir değil birkaç defa gözden geçirilmeli, üzerinde çokça çalışılmalıdır.
www.mehmetballi.com
